کار و سلامتی | آسیب شناسی روان شناختی و عاطفی

کار و سلامتی

یک شغل خوب می تواند بسیاری از نیازهای اساسی را برآورده کند و می تواند هم برروی بهداشت فیزیکی ‏و هم برسلامت روحی و روانی اثرات مفیدی را بگذارد. و عوامل مختلفی که ممکن است برروی آن دو مورد اثربگذارد را مورد برسی قرار می دهیم.

خطرات جسمانی

برای سال های متمادی این گونه تشخیص داده می شود که بعضی از مشاغل طبیعتاً و ذاتاً خطرناک می باشند مانند حرفه های ساختمانی که با وسایل فیزیکی سنگین سر و کار دارند و مستلزم استفاده از ابزار و آلات و ماشین‌های سنگین می باشد. بطور آشکار کار کردن در معدن خطرناک می‌باشد و کارگران با این آگاهی که کار در زیر زمین دارای خطرات جسمانی می باشد وارد این حرفه می شوند.

آسیب شناسی روان شناختی و عاطفی

ساعت کاری

یکی از مسائلی که ممکن است هم بر سلامت فیزیکی و هم سلامت روانی اثر بگذارد تعداد ساعات کاری می باشد. ۶ روز در هفته شامل ۶۰ تا ۸۰ ساعت کاری به عنوان ساعت کاری نرمال عنوان شده است. با گذشت قرن ۱۹ تعداد ساعات کاری از آنجایی که تشخیص داده شده است، ساعات اضافه کاری دلیلی برای کاهش سلامت می باشد، پایین آمد. کوین و کارت رایت(۱۹۹۵) اظهار می کنند، ساعات کاری طولانی و نامنظم بر روی شادی و سلامت افراد تاثیر دارد و نشان داده شده است.

شیفت های کاری

شواهد کاری وجود دارد که شیفت های کاری می توانند سلامت افراد را به خطر بیندازد و کارگران شیفتی کارشان نامنظم می باشد. کزسلر عنوان کرده است که شیفت‌های کاری می بایستی بطور همزمان برای سه هفته شروع شود و هنگامی که شیفت کاری تغییر می‌کند شیفت بعدی می بایستی به زمانی دیگر منتقل شود نه بلافاصله بعد از شیفت قبلی. بطور مثال یک شیفت کاری بین ۶ صبح تا ۲ بعد از ظهر باید به ۲ بعد ازظهر تا ۱۰ شب منتقل شود و به همین ترتیب ادامه پیدا کند. این سیستم اتخاذ شد و در نتیجه سختی و میزان تصادفات کاری کاهش و بهره وری تا ۲۲ درصد افزایش پیدا کرد.

جدول زمانی

در گذشته روزهای کار در هفته تقریباً شامل تمام روزهای هفته بود و کارگران در اثر نیاز مبرمی که به نیروی انسانی بود نمی توانستند از کار دست بکشند و اگر روزی غیبت می کردند کارگر دیگری جای آنها را می گرفت. از این حیث کارگران مجبور بودند حتی اگر بیمار هم بوده و یا مشکل خانوادگی مهم داشتند بر سر کار خود حاضر شوند. روانشناسان صنعتی و سازمانی می گویند که افزایش ساعات کار فقط برای ایام جنگ ضروری است پژوهشی که در این زمینه انجام شده نشان می دهد که چگونه در اثر ساعت زیاد کار، غیبت، سوانح، بیماری، ناراحتی های روانی و بی علاقگی به کار افزایش یافته و در عوض هرچقدر ساعات کار کمتر می شد سوانح و خرابکاری بخصوص در میان زنان تقلیل پیدا  می کنند.

کارنوبتی

هرچند بیشتر کارکنان مراکز صنعتی و سازمانی در غرب بین ساعات ۸ یا ۹ صبح تا ۵ بعد از ظهر کار می کنند، اما غالباً درصد معینی از آنان به دلایل اقتصادی، اجتماعی، امنیتی، بهداشتی و نظایر آن، تا دیروقت شب یا تا صبح مشغول کار هستند. بنابراین، محققان سعی کرده اند آثار منفی کار نوبتی را برای کارکنان بشناسانند و راه حل های مناسبی را نیز برای حذف یا کاهش این آثار ارائه دهند.

کارنوبتی‏ ودرگردش

کار نوبتی می تواند ثابت یا متغیر (گردشی) باشد.از شروع کار نوبتی ثابت، گروهی از کارکنان برای کار درصبح و گروهی دیگر برای کار در عصر و شب انتخاب می شوند. اما در کار نوبتی در گردش یا متغیر، متصدیان مشاغل گوناگون بطور گردشی، متغیر یا نوبتی، صبح تا عصر، عصر تا شب، شب تا صبح به انجام دادن وظایف مشغول هستند.یکی از دلایل کار نوبتی، کاهش اثرات منفی کار بعد از ظهر یا شب بر کارکنان است. هرچند با استفاده از کار نوبتی درگردش بیش از دو سوم کارکنان یک سازمان در ساعاتی به کار مشغول هستند که با سیکل زندگی آنان همسازی ندارد، اما اگر کار نوبتی آنان ثابت باشد، بهتر می توانند خود را سازگار کنند.

ساده سازی شغل

کار ساده به اجزاء کوچک تقسیم شده و تکراری است، سلامت جسمی و روانی را تحت تاثیر قرارمی دهد. روان شناسان می گویند افرادی که وظایف شغلی را بر اساس جدول زمان بندی ثابت باید انجام دهند بیشتر مضطرب، افسرده و ناراحت هستند تا آنها که کار خود را بر مبنای زمان بندی متغیر انجام می دهند. کارتکراری و ساده می تواند منجر به زوال فعالیت های شناختی و ذهنی گردد که معمولا در سنین پیری عارض می شود. این کارگران گیج، فراموشکار، و فاقد تمرکز قدرت هستند. ساده ‏سازی و تقسیم شغل به کوچکترین جزء خود دو پیامد مهم را به دنبال دارد: یکنواختی و دلمردگی. یکنواختی که حاصل انجام یک فعالیت تکراری و خسته کننده و غیر جذاب است که منجر به بی قراری، ناخشنودی و خستگی می گردد. فرد را به انجام این قبیل فعالیت ها اشتغال دارد از هرگونه علاقه و انرژی تهی ‏است. یک راه مقابله با یکنواختی، توسعه محدود شغل است، یعنی شغل پیچیده و محرک و چالش انگیز باشد.

نوبت های کاری طولانی

مدت زمان کار تمام وقت عادی ۸ ساعت می باشد. با این همه بسیاری از سازمان ها پتانسیل داشتن نوبت های کاری طولانی تری دارند و بسیاری از کارکنان شغل هایی دارند که ساعت کاری معینی ندارد، اما توان تمایل به روزهای کاری طولانی مدت را دارند. یکی از مشکلات مهم کار طولانی مدت روزانه، خستگی مفرط است. ۱۰ تا ۱۲ ساعت فعالیت در کاری که از نظر ذهنی یا بدنی دشوار باشد، می تواند کاملاً خسته کننده باشد.

منبع: گروه کلید کبری سبزعلی یمقانی – روانشناسی صنعتی و سازمانی