مصرف‌کننده گان چه حقوقی دارد؟ | راهکارهای حمایت از حقوق مصرف کننده
قرارداد و شرایطی که “موضوع قرارداد” باید داشته باشد
فوریه 26, 2017
افتتاح بخشی جدید با نام “گنجینه موفقیت طلوع” در سایت گروه تحقیقاتی طلوع
مارس 9, 2017حمایت از حقوق مصرف کننده
در گذشته مصرف‌کنندگان از جنبه‌های گوناگون در معرض بی‌عدالتی و آسیب دیدگی قرار داشتند؛ مانند ناآگاهی از فرایند تولید کالاها و ترکیبات آنها، عوارض و خطرهای ناشی از مصرف کالاهای زیان بار، ناآگاهی از شیوه صحیح مصرف کالا و شرایط نگهداری آن، تبلیغات نادرست، شرایط غیرمنصفانه معامله و قیمت، ضعف خدمات پس از فروش، عدم پایبندی تأمین‌کننده و تولیدکننده کالا به تعهداتی نظیر گارانتی، ضمانت و … از این‌رو در چند دهه گذشته در کشورهای مختلف تلاش وسیعی در تعریف و تبیین حقوق مصرف‌کننده و حمایت از آن مبذول شده و هر روز نیز بر تقویت آن افزوده می‌شود. در ایران در بسیاری از موارد مصرف کننده، حتی نمی‌داند، قانون چه حمایت‌هایی تحت عنوان حقوق مصرف‌کننده از او به عمل می‌آورد.
مصرف‌کننده چه حقوقی دارد؟
رعایت حقوق مصرف کننده و چند و چون آن، از زوایای گوناگون باید تعریف شود. چرا که اگر حد و حدود و گستره آن مشخص نشود، نمی‌توان گفت وقتی از حقوق مصرف‌کننده، سخنی به میان می‌آید منظور چیست و چه مواردی در این چارچوب قرار می‌گیرد.
خداوند در قرآن عظیم الشأن، فروشندگان را به رعایت عدالت و دقت در وزن کردن اجناس و پرهیز از کم فروشی امر می‌کند، که پیمانه و وزن را تمام بگذارند و کم فروشی نکنند. سوره مطففین نیز در مذمت و توبیخ کم فروشان نازل شده است.
تمامی افراد بشر به عنوان مصرف‌کننده، دارای مجموعه حقوقی هستند که عرضه‌کنندگان کالاها و خدمات بایستی آن را رعایت کنند. امروزه در بسیاری از کشورهای جهان، قوانین مشخص و واضحی برای ادای این حق وجود دارد. حق برخورداری از ایمنی، حق برخورداری از اطلاعات کامل، حق انتخاب آزادانه کالاها، حق معامله منصفانه، حق دادرسی برای جبران خسارت، حق جبران آسیب‌های وارده، حق برخورداری از حمایت دولت درصورت وقوع برخی تخلفات از سوی صاحبان واحدهای‌صنفی، حق استفاده از محصولات دارای کیفیت مناسب و متناسب با انتظارات مصرف‌کننده، حق در اختیار داشتن مشخصات تولیدکننده کالا و … همگی از حقوق مسلم مصرف‌کنندگان به شمار می‌آیند.
راهکارهای حمایت از حقوق مصرف کننده
برخی راهکارهای مؤثر بر حمایت از حقوق مصرف کننده در حوزه محصولات وارداتی به شرح زیر است:
- کاهش بهای تمام شده کالا از طریق کاهش دیوان سالاری اداری.
- تخصصی شدن واردات.
- ارتقای بهره‌وری.
- تشریفات اداری در خدمت ارتقای بهره‌وری و تسریع امور.
- تسهیل تجارت قانونی.
- ایجاد پنجره واحد تجاری در گمرکات کشور.
- ایجاد خط سبز گمرکی برای واردکنندگان و تولیدکنندگان شناسنامه دار و خوشنام.
- تقویت طرح شبنم به‌عنوان شبکه نظارت مردمی.
- مسئولیت‌پذیری واردکنندگان و تولیدکنندگان.
- مقابله با پدیده شوم قاچاق.
- واردات کیفی.
- پیشگیری از رانت.
- تقویت فرایندهای گردش اطلاعات.
- تقویت جایگاه تشکل‌های وارداتی و تولیدی به‌عنوان بازوی مشورتی دولتمردان.