انواع يادگيری سازمانی

فايول و لايز (۱۹۸۵) انواع يادگيری را در قالب دو سطح بيان می‌کند كه عبارتند از يادگيري سطح پايين و يادگيري سطح بالا. یادگيري سطح پايين در داخل يك ساختار سازماني و يا مجموعه اي از قواعد اتفاق می‌افتد. يادگيري سطح پايين منجر به توسعه‌ی روابط پايه اي ميان رفتار و نتايج می‌شود، اما اين امر اغلب در دوره كوتاهي اتفاق می‌افتد و تنها بخشي از آنچه سازمان انجام می‌دهد را تحت تأثير قرار می‌دهد. به نظر اين دو نویسنده، يادگيري سازماني نتيجه تكرار رويه معمول است و شامل ايجاد روابط بين رفتار هاي و نتايج مربوط به آنها می‌باشد. در نتيجه اين اتكال به رويه و روال عادي، يادگيري سطح پايين بيشتر در زمينه سازماني اتفاق می‌افتد كه به خوبي درك شده و مديريت به توانايي خود در كنترل موقعیت‌ها باور داشته باشد. هر چند اين كنترل بر روي عوامل محيطي بيشتر از ویژگی‌های مديران سطح پايين و مياني است تا مديران سطح بالا، اما يادگيري سطح پايين را نبايد با سطوح پايين سازمان اشتباه گرفت. هر سطح از سازمان ممكن است به نوبه‌ی خود درگير این نوع يادگيري شود.

آرجريس (۱۹۷۸) اين نوع يادگيري را يادگيري تك حلقه اي نامیده‌اند. يادگيري تك حلقه اي فرآيندي است كه جنبه‌ها اصلي و كليدي تئوري مورد استفاده يا مجموعه قواعد سازمان را حفظ می‌کند و خود را به مشخص كردن و تصحيح خطاها در درون اين سيستم مفروض از قواعد محدود می‌کند. از سوي ديگر هدف يادگيري سطح بالا تنظيم قواعد و هنجارهاي كلي به جاي فعالیت‌ها و رفتار هاي به خصوص است. روابطي كه در نتيجه يادگيري سطح بالا ايجاد می‌شوند، اثرات بلند مدتي بر روي سازمان به عنوان يك كل دارند.

اين نوع يادگيري با استفاده از كاوش خلاق، توسعه مهارت و بينش اتفاق می‌افتد. بنابراين يادگيري سطح بالا بينش از يادگيري سطح پايين و فرآيندي شناختي است. به نظر فايول (۱۹۸۵) زمينه يادگيري سطح بالا معمولاً ابهام آميز و نامعين است كه اساساً در اين چنين زمينه اي رفتار كاملاً تكراري تقريباً بي معني خواهد بود. با توجه به اين نكته، يادگيري سطح بالا عمدتاً در سطوح بالاي مديريت، كه هنجارهاي تصميم گيري از حداقل درجه‌ی معيني برخوردارند، اتفاق می‌افتد. آرجريس (۱۹۷۸) اين نوع يادگيري را يادگيري دو حلقه اي می‌شناسند. يادگيري دو حلقه اي زماني اتفاق می‌افتد كه سازمان خطاها را كشف و اصلاح می‌کند و هنجارها، رویه‌ها، سیاست‌ها و هدف‌های موجود را زير سؤال می‌برد و به تعديل و اصلاح آنها می‌پردازد. آنها نوع سومي از يادگيري تحت عنوان يادگيري ثانويه يا سه حلقه اي را معرفي می‌کنند. يادگيري ثانويه زماني اتفاق می‌افتد كه سازمان‌ها ياد بگيرند چگونه يادگيري تك حلقه اي و دو حلقه اي را اجرا كنند. به عبارت ديگر، يادگيري سه حلقه اي توانايي يادگرفتن دوباره يادگيري است.