مدل SWOT

تحلیل SWOT برای اولین بار در سال ۱۹۵۰ توسط دو فارغ التحصیل مدرسه بازرگانی هاروارد به نام های جورج آلبرت اسمیت و رولند کریستنسن مطرح شد. در آن زمان این تحلیل ضمن کسب موفقیت های روز افزون به عنوان کسب ابزار مفید مدیریتی شناخته شد. اما شاید بیشترین موفقیت مشهود این تحلیل زمانی بدست آمد که Jack Welch از جنرال الکتریک در سال ۱۹۸۰ از آن برای بررسی استراتژی های GE و افزایش بهره ‌وری سازمان خود استفاده کرد (پيرس و رابينسون،۱۳۸۸).

SWOT سرواژۀ عبارات قوتها، ضعفها، فرصتها و تهدیدات است گام اول در مراحل برنامه ریزی استراتژیک تعیین رسالت، اهداف و ماموریت های سازمان است و پس از آن می‌توان از طریق تحلیل SWOT که یکی از ابزارهای تدوین استراتژی است، برای سازمان استراتژی طراحی کرد که متناسب با محیط آن باشد. با استفاده از این تحلیل این امکان حاصل می‌شود که اولاً به تجزیه تحلیل محیط‌های داخلی و خارجی پرداخته و ثانیاً تصمیمات استراتژیکی اتخاذ نمود که قوت های سازمان را با فرصت های محیطی متوازن سازد (جيمز و همکاران،۱۹۷۹؛ ترجمه صائبی،۱۳۸۶، صص۳۸-۴۰).

تکنیک SWOT يكي از تكنيك هاي برنامه ريزي راهبردي است، ليكن با شناخته شدن سودمندي آن از دهه ۱۹۸۰ ميلادي، نظريه پردازان موفق شدند تا دامنه كاربرد تكنيك هاي ياد شده را از قلمرو برنامه ريزي موسسات خصوصي به قلمرو برنامه ريزي و مديريت شهري در عرصه عمومي و برنامه هاي دولتي و همگاني تسري بخشيده و با الزامات آن منطبق سازند. مدلSWOT يكي از ابزارهاي استراتژيك تطابق نقاط قوت و ضعف درون سيستمي با فرصت ها و تهديدات برون سيستمي است. از ديدگاه اين مدل يك استراتژي مناسب قوت ها و فرصت ها را به حداكثر و ضعف ها و تهديد را به حداقل ممكن مي رساند. تجزيه و تحليل SWOT اصطلاحي است كه براي شناسايي نقاط قوت و ضعف داخلي و فرصتها و تهديدهاي خارجي كه يك شركت، محموعه و يا قلمرو با آن روبرو است بكار برده مي شود. تجزيه و تحليل SWOT شناسايي نظامند عواملي است كه استراتژی بايد بهترين سازگاري را با آنها داشته باشد. منطق رويكرد مذكور اين است كه استراتژی اثر بخش بايد قوت ها و فرصت هاي سيستم را به حداكثر برساند، ضعف ها و تهديدها را به حداقل برساند. اين منطق اگر درست بكار گرفته شود نتايح بسيار خوبي براي انتخاب و طراحي يك راهبرد اثربخش خواهد داشت و از جمله متدهاي كارآمد مديريت استراتژيك بشمار خواهد آمد(پيرس و رابينسون،۱۳۸۸). اساساً SWOT یک برنامه ریزی استراتژیک است. روش SWOT (نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهاست) نتیجه مستقیم مدل دانشکده تجاری هاروارد و به طور ساده ابزار بررسی قوت ها و ضعف ها درون سازمانی(درون ناحیه ای) و فرصت ها و تهدیدهای محیط برون سازمانی(برون ناحیه ای) است و در مفهوم کلی، ابزاری برای بهره برداری در مراحل مقدماتی تصمیم گیری و پیش درآمدی در امر برنامه ریزی استراتژیک در نوع کاربردی آن است. این روش در متون برنامه ریزی، به صورت های مختلف بکار برده شده است که هر یک مراحل متفاوتی را برای این روش بیان کرده اند(كوبين، مينتزبرگ، جيمز۱۹۷۹، ترجمه صائبی،۱۳۸۶).