روش تحقیق با رویکرد پایان نامه نویسی – جامعه آماری و ویژگی های آن

جامعه آماری و ویژگی های آن

معمولاً هر جامعه آماری دارای ویژگی های گوناگونی است، ولی پژوهشگر در جستجوی دستیابی به ویژگی های کلی، عمومی و همه گیر آن می باشد. این ویژگی ها در واقع، نماد جامعه مورد نظر می باشند و به همین دلیل، جامعه مزبور را هم از روی آنها می توان شناخت و هم تفاوت آن را نسبت به دیگر جامعه ها برشمرد.

به طور کلی چهار نوع جامعه آماری وجود دارد:

 الف) جامعه ساده: یکپارچگی جامعه آماری

جامعه مورد نظر دارای ساختاری یکپارچه می باشد و افراد آن بیشتر در یک ویژگی مشترک هستند در چنین شرایطی که ساختار جامعه، یک دست و منسجم است، روش نمونه گیری مناسب، روش نمونه گیری تصادفی ساده می باشد..

مثال: کارمندانی که از نظر مدرک تحصیلی دارای لیسانس هستند.

ب) جامعه طبقه ای: وجود لایه ها، و طبقه های گوناگون در جامعه آماری

ساختار جامعه اصلی، از طبقه های گوناگون می باشد به طوری که هر لایه و طبقه جدای از دیگر لایه ها و طبقه ها می باشد و تنها افراد داخل هر طبقه با توجه به یک ویژگی و صفت مشترک با هم مشابه هستند که ویژگی برجسته لایه مورد نظر تلقی می شود. هرگاه ساختار جامعه از لایه ها و طبقه های گوناگونی به وجود آمده باشد، مناسب ترین شیوه، روش نمونه گیری لایه بندی ساده می باشد.

ج) جامعه سهمیه ای: وجود لایه ها یا درصدها در جامعه آماری

هنگامی که ساختار جامعه از لایه ها و طبقه هایی با نسبت ها (درصدهای معینی) به وجود آمده باشد، جامعه را جامعه لایه بندی شده نسبی می نامند.

در این نوع ساختار، جامعه نه تنها از لایه های گوناگونی تشکیل یافته بلکه نسبت یا درصد هر لایه نسبت به لایه های دیگر نیز مشخص می باشد.

د) جامعه آمیخته: ترکیبی بودن ویژگی ها در جامعه آماری

هنگامی که ساختار جامعه از صفات و ویژگی های متنوعی شکل گرفته باشد که نتوان صفت بارز آن را به راحتی تعیین کرد، در این حالت با ساختاری ترکیبی سرو کار داریم که از متغیرها و صفت های گوناگونی برخوردار است و این صفات و ویژگی ها به طور گسترده و پراکنده در بین افراد جامعه تقسیم و توزیع شده است.

معمولاً برای آسانی نمونه گیری، جامعه اصلی را به مناطق دسته ها، گروه ها یا خوشه ها تقسیم می کنند، مثل تقسیم یک شهر به مناطق پستی، آموزشی و شهرداری و…..

در چنین وضعی مناسب ترین روش نمونه گیری، روش ترکیبی یا خوشه ای است. در ساختار ترکیبی، ویژگی های دسته یا خوشه مشابه بوده، ولی ویژگی های افراد گوناگون می باشد.

مقایسه روش های نمونه گیری

اصول نمونه گیری

در تمام روش های نمونه گیری باید دو اصل زیر به کار گرفته شود:

• پرهیز از سو گیری در فرآیند انتخاب
• افزایش دقت در کلیه مرحله ها

سوگیری در نمونه گیری به شیوه های زیر رخ می دهد:

1. اگر نمونه گیری با یک روش غیرتصادفی انجام شود.
2. طرح نمونه گیری انتخابی که برای انتخاب اعضای نمونه به کار گرفته می شود، شامل کلیه اعضای جامعه نباشد.
3. هنگامی که دسترسی به بعضی از اعضای جامعه غیرممکن باشد.

عوامل موثر در تعیین حجم (اندازه) نمونه

عواملی که در تعیین حجم و اندازه نمونه نقش دارند عبارتند از:

الف) هدف های پژوهش

ب) روش پژوهش و روش های آماری وابسته به آن

ج) امکان مالی و زمانی پژوهشگر

د) حجم جامعه

ه) شیوه کنترل متغیرهای ناخواسته

و) میزان تأثیرپذیری متغیر وابسته از مستقل

ز) میزان روایی و پایایی ابزار اندازه گیری متغیر وابسته

طرح نمونه گیری

در بکارگیری طرح نمونه گیری نکته های اساسی زیر دارای اهمیت است:

• تعیین حجم نمونه
• روش انتخاب نمونه
• برآورد و تعمیم نتیجه های پژوهش به کل

 انتخاب حجم نمونه در طرح یک پژوهش، نشان دهنده واقعیت های جامعه است. آنچه قبل از هر چیز باید به آن توجه کرد دقت در نتیجه های به دست آمده است. حدود این دقت را فقط به کمک خطای نمونه می توان اندازه گیری کرد. محاسبه این خطا جزء جدا نشدنی هر پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری بشمار می رود. هر قدر خطای نمونه گیری در یک تحقیق کمتر باشد، داده های نمونه نیز به همان نسبت دقیق تر بوده و نتیجه هایی که از این نمونه به دست می آید با نتیجه های سرشماری نزدیک تر است.

لطفا برای دریافت آخرین اخبار و مطالب سایت عضو کانال تلگرام شوید.

آدرس کانال گروه تحقیقاتی طلوع:

https://telegram.me/touloo

ضمنا توجه داشته باشید موارد تکمیلی این آموزش ها در کانال گروه تحقیقاتی طلوع ارائه شده است.