گونه های پژوهش در علم مدیریت
پژوهش ها را با معیارهای گوناگون می توان گونه بندی کرد که به نمونه هایی از آنها اشاره می شود:
الف) پژوهش های بنیادی (پایه/ نظری)
پژوهش های بنیادی به منظور ایجاد، پالایش و توسعه نظریه ها انجام می گیرند و مسأله آنها از حوزه ی اجرایی و واقعی ناشی نمی شود. هدف اساسی این نوع پژوهش ها آزمون نظریه های کلی و افزودن به مجموعه دانش موجود در یک زمینه ی خاص است. پژوهش های بنیادی به کشف قوانین و اصول علمی می پردازند و درصدد توسعه مجموعه دانسته های موجود درباره ی واقعیت ها هستند.
پژوهش های بنیادی دارای ویژگی های زیر هستند:
ب) پژوهش های کاربردی
پژوهش های کاربردی پژوهش هایی هستند که در آنها نظریه ها، قانون ها، اصل ها و فن هایی که در پژوهش های بنیادی تدوین می شوند برای حل مسایل اجرایی و واقعی به کار گرفته می شوند. این نوع پژوهش ها، بیشتر بر دستیابی به موثرترین راهکارها و اقدام ها تأکید دارند و شناسایی علت ها را کمتر مورد توجه قرار می دهند.
مقایسه پژوهش های بنیادی و کاربردی
پژوهشگران کاربردی و بنیادی، جهت گیری های گوناگونی نسبت به روش شناسی پژوهش دارند. پژوهشگران بنیادی بر رعایت استانداردهای بالای علمی در پژوهش تأکید داشته و سعی در انجام پژو هشهای بی نقص دارند، اما پژوهشگران کاربردی، گاه دقت علمی را فدای دستیابی به نتیجه های سریع و کاربردی کرده و پژوهش را در قالب محدودیت هایی که شرایط، ایجاد می کند پیش می برند و بین درجه «دقت» و «نیازهای کاربردی»، تعادل برقرار می کنند.
رابطه پژوهش های بنیادی و کاربردی
پژوهش های بنیادی و کاربردی جدای از هم نیستند و رابطه ای متقابل با هم دارند. در پژوهش های کاربردی، اصول علمی تدوین شده در پژوهش های پایه ای مبنای کاربردی شدن قرار می گیرند.
ج) پژوهش های تحقیق و توسعه ای (R & D)
هدف اصلی پژوهش های تحقیق و توسعه ای، ارایه یا آزمون نظریه ها نیست، بلکه توسعه محصول یا فرآیندهای جدید است. معمولاً درR & D، محصول پس از تکمیل در شرایط واقعی امتحان شده و اصلاح های لازم تا رسیدن به یک میزان خاص اثر بخشی (کارآمدی) بر آنها انجام می شود. چرخه یR & D، به طراحی محصول، مطابق با برنامه ی کلی کسب و کار شرکت می انجامد. با وجود پرهزینه بودن چرخه ی R & D، این نوع پژوهش ها، رشد و توسعه آتی را امکانپذیر می سازند.
د) پژوهش های تطبیقی
در یک پژوهش تطبیقی باید قلمرو، موضوع و ابعاد تطبیق مشخص شود. «موریس دوورژه» جامعه شناس فرانسوی، پژوهش های تطبیقی را به دو دسته کلی زیر تقسیم می کند:
گاه لازم می شود دو یا چند سیستم، روش، ابزار، یا ساختار اداری با هم مقایسه شوند. چنین بررسی های نظام مندی، در قالب پژوهش های تطبیقی انجام می گیرد.
تأثیر ایدئولوژی در پژوهش
پژوهش های علوم انسانی از نظرگاه معرفت شناختی با عوامل و متغیرهای انسانی گوناگون در ارتباطند و از آنها تأثیر می پذیرند. ایدئولوژی از گذرگاه پیش انگاشت ها و ذهنیت های پژوهشگر می گذرد و نقش مهمی در انتخاب روش شناسی عملی تحقیق وی دارد. فرد دارای ایدئولوژی، از سویی شور و میلی خاص دارد و از سوی دیگر دارای بار ارزشی خاص است که از تصویر ذهنی او حاصل می شود.
ایدئولوژی ها، پیش فرض های ثابت، سخت و قطعی دارند و آکنده از گزاره های ثابت هنجاری هستند.
در مقایسه ایدئولوژی با نظریه های علوم انسانی- اجتماعی باید به دو نکته زیر توجه داشت:
ایدئولوژی را نمی توان با منطق علمی نفی کرد، زیرا ارزش هایی را که دنبال می کند حالت انتخابی دارند نه استدلالی
ادراک ایدئولوژیکی با دریافت علمی از جهان، متفاوت است، ادراک علمی بر مبنای انسجام درونی حاصل از تجربه علمی است اما اعتقاد ایدئولوژیکی، نوعی جستجوی آرامش روانی و گریز از تعارض های عقلی است.
لطفا برای دریافت آخرین اخبار و مطالب سایت عضو کانال تلگرام شوید.
آدرس کانال گروه تحقیقاتی طلوع:
ضمنا توجه داشته باشید موارد تکمیلی این آموزش ها در کانال گروه تحقیقاتی طلوع ارائه شده است.