مدل رقابتی پورتر

مدل پنج نیروی پورتر نوعی ابزار راهبردی برون و درون سازمانی تجاری اسـت که جهـت تجزیه و تحلیل میزان جذابیت (ارزش) ساختارهای صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد. این مـدل بدون شک یکی از متداول ترین ابزارهای راهبردی تجاری است و بارها کارآیی خود را نیز به اثبات رسانده است(امینی و خباز به نقل از پورتر، ۱۳۸۸).

در این شیوه از تجزیه و تحلیل رقابتی با ۵ نیروی رقابتی اصلی سرو کار داریم که عبارتند از:

1. ورود تازه واردها و رقبای بالقوه: تازه واردها برای ورود به بازار رقابت با چه موانعی روبرو هستند و آیا به راحتی می توانند به رقیب تبدیل شوند.
2. تهدید محصولات و خدمات جایگزین: آیا محصولات و خدمات جدید به راحتی جایگزین محصولات و خدمات فعلی می شوند و از نظر قیمتی با آنها قابل رقابت هستند.
3. قدرت چانه زنی خریداران: موقعیت خریداران چگونه است و آیا می توانند با همکاری یکدیگر حجم بزرگی سفارش درخواست بدهند.
4. قدرت چانه زنی تامین کنندگان: موقعیت فروشندگان چگونه است، چند تامین کننده بالقوه در بازار وجود دارد و آیا بازار انحصاری است و تنها چند تامین کننده خاص بازار را در اختیار دارند.
5. رقابت میان رقبای فعلی: آیا رقابت شدیدی بین رقبای فعلی وجود دارد، آیا همه رقبا در یک سطح قرار دارند و یا بعضی قوی تر هستند. گاه دولت نیز به عنوان نیروی رقابتی ششم وارد مدل فوق می شود(پورتر،۱۹۸۰؛ به نقل از امینی و خباز، ۱۳۸۸).