پدافند | پدافند غير عامل شهری | اصول و ملاحظات پدافند غیرعامل

پدافند

از نظر لغت شناسي واژه پدافند از دو جزء پد و افند تشكيل گرديده كه در فرهنگ فارسي به معني خنثي كننده هر نوع تهاجم و خطر مي باشد پدافند به دو بخش پدافند عامل و پدافند غير عامل تقسيم مي گردد. به عبارتي پدافند به معني حفظ جان مردم، تضمين امنيت افراد، صيانت از تماميت ارضي و حاكميت ملي در همه مواقع در برابر هرگونه شرايط، موقعيت و هرگونه تجاوز مي باشد.

زياري پدافند را بر دو نوع عامل و غيرعامل معرفي مي نمايد. به نظر او پدافند عامل بكار گيري اقدامات آفندي و بكار بردن روش هايي تهاجمي با هدف ممانعت از پيشروي دشمن است، در حالي كه پدافند غيرعامل عبارت است از بكار بردن روش هاي كه آثار زيان هاي ناشي از اقدامات دشمن بكاهد يا آن را به حداقل برساند برخلاف پدافند عامل، در پدافند غيرعامل از هيچ نوع جنگ افزاري در برابر دشمن استفاده نمي گردد.

اصغريان جدي وجه تمايز بين پدافند عامل و غيرعامل را “عامل انسان” مي داند. به اين معنا كه پدافند عامل را ابزاري مي داند كه نياز به مديريت مستقيم و كاربري انساني دارد و مشتمل بر ابزار و آلات جنگي، سازماندهي، آموزش و مديريت نيروهاست كه در شرايط عدم حضور انسان، آن ابزار به خودي خود فاقد اعتبار است در حالي كه پد فند غيرعامل را امكانات معماري در زمينه مهندسي جنگ مي داند، به گونه اي كه بدون ابزار، توانمندي نيروهاي رزمي و دفاعي را افزايش دهد. مانند پناه گرفتن درون سنگر يا استقرار در نقاط مرتفع. به نظر وي پدافند غيرعامل نيازي به حضور انسان نداشته و هر كسي آنجا را متصرف شود، راندمان دفاعي بيشتري در جنگ خواهد يافت.

پدافند غير عامل شهري

پدافند غيرعامل در يك جامعه شهري عبارتست از كاهش آسيب‌پذيري و افزايش امنيت و ايجاد قابليت انعطاف‌پذيري در وضعيت‌هاي مختلف و عكس‌العمل‌هاي به موقع به منظور نجات جان انسان‌ها و مردم ساكن و اماكن موجود. پس نتيجه مي‌گيريم كه پدافند غيرعامل شهري در واقع به دنبال راهكارهاي مقابله بهينه و مناسب در درون ساختارجامعه اي كه امكان مورد تهاجم شدن آن وجود دارد را فراهم سازد. عوامل ايجاد بحران‌ها بسيار زياد و متعدد مي‌باشند از قبيل حوادث طبيعي و غيرطبيعي (سيل، زلزله، توفان و …) دفاع غيرنظامي، تقليل خسارت مالي و صدمات جاني وارده در اثر حوادث طبيعي نظير سيل، زلزله، طوفان، آتشفشان، آتش‌سوزي و خشكسالي مي‌باشد. در منابع خارجي، وظايف دفاع غيرنظامي شامل چهار عنوان ذيل مي‌باشد: ۱- اقدامات پيشگيرانه و كاهش دهنده ۲- آماده سازي و امداد رساني ۳- هشدار و اخطار  ۴- بازسازي مجدد.

اصول و ملاحظات پدافند غیرعامل

• پوشش در همه زمینه ­ها
• استتار و نامرئی سازی سیستم ­های خودی در برابر سنجنده ­ها
• چند منظوره سازی عملکردها و مراكز
• مکان یابی بهینه جهت استقرار فعالیت ها و مراکز
• اختفاء با استفاده از عوارض طبیعی
• کنترل سیستم اطلاعاتی دشمن
• حفاظت اطلاعات سیستم های حیاتی و مهم
• مدیریت بحران ناشی از جنگ در کلیه دستگاه های کشور
• فریب، ‌ابتکار عمل و تنوع در کلیه اقدامات
• موازی سازی سیستم های پشتیبانی وابسته به هم
• تعیین مقیاس بهینه، ‌استقرار جمعیت و فعالیت در فضا
• کوچک سازی، ‌ارزان سازی و ابتکار در پدافند غیرعامل
• مقاوم سازی و استحکامات و ایمن سازی مراكز حیاتی و حساس
• پراکندگی در توزیع عملکردها متناسب با تهدیدات و جغرافیا
• انتخاب مقیاس بهینه از پراکندگی و توجیه اقتصادی پروژه