سلامت سازمانی

نقطة مقابل فساد اداري موضوع سلامت سازماني است. يعني نظام اداري با رعايت اصول و مقررات اداري حاكم و با توجه به نظم اداري از قبل طراحي شده، وظايف خود را به خوبي و براي نيل به بهره وري سازماني اجرا مي نمايد .سلامت سازماني يكي از خواستها و آرزوهاي ديرينه جوامع مختلف بوده بطوري كه نظام اداري يك ابزار توزيع عادلانه خدمت به عموم شهروندان باشد(علاقه بند،۱۳۸۷،ص ۶۷). از ابتداي تشكيل دولت ها همواره دولت خوب وحكومت خوب كه حافظ منافع عموم باشد مورد بحث بوده و نظريه هاي زيادي در اين رابطه ارائه شده كه حاكي از اهميت آن است. ايده سلامت سازماني با مفهوم دولت خوب و حكومتداري خوب آميخته است افلاطون اخلاق و فضيلت را بنيان دولت خوب و ارسطو خرد و قانون را بنيان دولت خوب مي دانند، عده اي دولت مذهبي كه احكام را از وحي گرفته و به قوانين طبيعي جاري مي سازد و عده اي قدرت و اقتدار دولت در حاكميت داخلي و خارجي را به عنوان معيار دولت خوب مي دانند. بانك جهاني مواردي چون مشاركت، حاكميت قانون، شفافيت، پاسخگويي ومسئوليت پذيري، اجماع، برابري، اثربخشي، كارآيي را لازمه ي حكومت خوب مي دانند.

نايدو(۱۹۹۹) معتقد است تاكيد برضرورت توسعه پايدار و اعتقاد به اين كه دستيابي به آن تنها از طريق دولت سالم امكان پذيراست، ظرفيتسازي درجامعه مدني، شهروندان آگاه، مشاركت از طريق سازمان هاي داوطلبانه، دموكراسي، رعايت حقوق بشر، قانوگذاري، اثربخشي و كارآيي و پاسخگويي از ويژگي هاي حكومتداري خوب هستند(قوام،۱۳۷۳). بنابراين براي داشتن نظام سالم اداري نياز به حكومت خوب و حكومت خوب بر مشاركت و دموكراسي استوار است و تحقق آن با تمركز زدايي و تفويض اختيار امور، هم در سطح سازماني و هم در سطح كلان، مي تواند اتفاق بيافتد. تمركز زدايي فاصله قدرت را كم و كاهش فاصله قدرت موجب كاهش فساد نهادينه شده اداري خواهد شد. درحالت سلامت مثبت ارگانيسم ضمن انجام وظيفه به رشد وشكوفايي اش ادامه مي دهد(قوام،۱۳۷۳). سلامت سازماني به وضعي فراتر از اثر بخشي كوتاه مدت سازمان اشاره دارد. سلامت نظام سازماني مجموعه اي است ازخصايص نسبتا پايدار كه انطباق با شرايط محيط، روحيه بالاي نيروي كار، كفايت براي حل مشكلات، سرعت عمل و… را به همراه دارد. به طور كلي سلامت نظام سازماني بر برآيند انجام كار اثر بخش تاكيد دارد(فندرسكي، ۱۳۸۱). سلامت سازماني خواه و ناخواه ريشه در دو عامل مديريت و رهبري قوي و صادقانه و انسجام دروني نظام اداري دارد. سلامت به معني عدم بيماري و نارسايي در يك ارگانيسم (موجود زنده) است. فارغ بودن از بيماري نيز به معني بهينه عمل كردن ارگانيسم نيست زيرا كه ارگانيسم ممكن است سالم باشد ولي به وظيفه و كاركردهاي خويش عمل نكند. حال سوال اين است كه آيا مي توان مفهوم سلامت را كه مربوط به موجودات زنده است درمورد سازمانها بكار برد؟ دانشمندي معتقد است كه صرف نظر از مشكلاتي كه(ارگانيسم پنداري سازمان) و نوع آرماني بودن مفهوم سلامت كامل به بار مي-آورند، رويداد سلامت سازماني از لحاظ مفهوم پوياييهاي سازمانها و پژوهش و كوشش در جهت بهسازي آنها، مزاياي علمي قابل ملاحظه اي دارد.