حاشيه نشيني

اولين كسي كه اصطلاح حاشيه نشيني را به كار برد، رابرت اي پارك بود. پارك در مقالة “مهاجرت  بشر و انسان حاشيه نشين” حاشيه نشيني را نتيجة عملكردهاي اقتصادي-سياسي مي داند. ارنست برگس و لويس ورث معتقدند علت شكل گيري مناطق حاشيه نشين تمركز گروه هاي فقير در نواحي فاقد خدمات كافي است. مارشال كلينارد و ارنست برگس از طرفداران اين نظريه معتقدند كه حاشيه نشيني بر اثر تقسيم فضاهاي شهري حاصل مي آيد. بخشي از ديدگاه قشربندي اجتماعي، مدل محروميت نسبي خوانده مي شود كه بيشتر بر ابعاد جرم شناختي نابرابري اقتصادي- اجتماعي تأكيد دارد تا بر فقر مطلق. حاشيه نشيني از پيامدهاي توسعه ناهمسو و بدريخت در نظام شهرنشيني و تهديد كننده امنيت و رفاه عمومي ساكنان خود است و بازتاب كالبدآن در قطعه بندي هاي كوچك زمين و مسكن و كمبود خدمات پايه، آنها را در زمره محله هاي فقير شهري قرار مي دهد. از اين رو وقتي حاشيه نشينان پراكندگي نابرابر خدمات شهري را ناعادلانه بدانند، احساس محروميت در آنها بوجود مي آيد. بنابراين حاشيه نشيني به شيوه جديدي از زندگي شهري اطلاق مي شود که با تراکم بيش از حد جمعيت، تعارض فرهنگي، بي ثباتي اجتماعي، بيکاري و مشاغل کاذب، بي هويتي، خشونت و جرم و جنايت و احساس حقارت و آمادگي براي آشوب و انفجار و … همراه است. اين عبارت در ارتباط با شرايط گروه ها و طبقاتي به کار مي رود که توسط گروه هاي در متن، از ايفاء نقش موثر در نظام اجتماعي محروم شده اند و در حاشيه متن و غالبا به صورت منفعل يا نيمه فعال زندگي مي کنند. اين گروه ها در سطح پايين سلسله مراتب اجتماعي جاي مي گيرند و از پيگيري منافع خود ناتوان و يا نسبت به آن ناآگاهند.