نقش های مدیریت منابع انسانی

در حقیقت، مدیریت منابع انسانی دارای دو نقش اساسی و مجزا است نقش استراتژیک و ستادی که در حوزه آن کلیه سیاست‌گذاری‌ها، برنامه ریزی‌ها و هدف گذاری­های کلی در رابطه با متغیر استراتژیک منابع انسانی تعین می‌شوند و این متغیر همراه با دیگر متغیرهای استراتژیک در مضمون­بندی سیاست کلی سازمان در نظر گرفته می‌شود. نقش دیگر مدیریت منابع انسانی شامل دو سری وظائف اداری[۱] و اجرائی[۲] می‌شود. وظائف اداری کلیه فعالیت‌هایی را که در جهت اطلاع رسانی به مدیران اجرائی و عملیاتی به آن‌ها رهنمودهای لازم را می‌دهند از یکطرف و همچنین اطلاع رسانی به مدیران اجرائی و عملیاتی ستادی و استراتژیک از طرف دیگر را در بر می‌گیرد و بالاخره، آن دسته از فعالیت‌های زمینه‌ای و اجرائی را که در زمینه‌های آموزش، استخدام، رتبه بندی و ارزشیابی مشاغل، روابط کاری و غیره انجام می‌شوند وظائف اجرائی مدیریت منابع انسانی می‌نامند. در واقع ارائه سیستم‌های مدیریتی منابع انسانی (مثل سیستم ارزشیابی، سیستم آموزشی و … ) و همچنین یک سیستم اطلاعاتی کارآمد جزء وظائف اداری و ستادی مدیریت منابع انسانی می‌باشد در صورتی که فعالیت‌های اجرائی عبارتند از آن دسته از فعالیت‌های روزمره‌ای که امکان پیاده کردن این سیستم‌ها را در زمینه‌های مختلف فراهم می‌کنند. در زیر به شماری از فعالیت‌های اجرائی و اداری مدیریت منابع انسانی اشاره شده است.

الف) فعالیت‌های اجرائی

• اجرا کردن مراحل مختلف فرایند استخدامی
• مدیریت حقوق و دستمزد و کنترل پرداخت‌ها
• کنترل مقررات حفاظتی، ایمنی و بهداشتی در محیط کار
• ارزشیابی عملکرد کارکنان
• تجزیه و تحلیل پست‌های کاری
• مشارکت در مدیریت رفاه اجتماعی و امور خیریه
• مذاکره با نمایندگان شوراهای کار، بازرسان، وزارت کار و غیره
• حل و فصل اختلاف، انعقاد پیمان‌های جمعی، و مدیریت تعارضات صنعتی
• اجرا و پیگیری برنامه‌های آموزشی

ب) فعالیت‌های اداری

• تشکیل پرونده‌های فردی برای کارکنان
• تهیه و تنظیم آمارهای اجتماعی و گزارشات اداری (بیلان و حسابداری اجتماعی)
• مضمون بندی یک سیستم آموزشی برای پرسنل
• مدیریت چشم انداز شغلی و تهیه یک سیستم ارزشیابی عملکرد
• پیش بینی و برآورد نیازهای کمی و کیفی به منابع انسانی
• اطلاع رسانی و برقراری یک سیستم ارتباطاتی بین مدیران اجرائی
• لازم به تذکر است که در خیلی از مؤسسات فعالیت‌های اداری و اجرائی به صورت مخدوش شده‌ای درهم ادغام شده‌اند. به عنوان مثال، در سازمان‌های بوروکراتیک و عریض و طویل و متمرکز حتی گاهی از اوقات فعالیت‌های اجرائی بر عهده مدیران ستادی می‌باشد که نشان دهنده تفویض کم اختیارات است[۳]، در صورتیکه در بسیاری از شرکت‌های کوچک مدیران اجرائی که در تماس مستقیم با پرسنل در زمینه‌های مختلف هستند خیلی از کارهای اداری را یا خود انجام می‌دهند و یا به منشی مدیر یا حسابدار یا فرد دیگری محول می‌کنند.

[۱] – Functional

[۲] – Operational

۳- البته در سازمان‌های دیوانسالارانه نقش‌های اجرائی مدیران بشدت تحت پوشش فعالیت‌های اداری و بوروکراتیک می‌باشند.