عوامل مؤثر بر بهره وری
مفهوم بهره وری
سپتامبر 7, 2014مفهوم یادگیری سازمانی
سپتامبر 7, 2014نظام‌هاي سخت‌افزار محور بر حذف يا كاهش تلفات ناشي از مواد و ماشين تمركز داشته و نظام‌هاي نرم‌افزار محور بر حذف يا كاهش تلفات ناشي از تعامل نامناسب بين انسان، ماشين و مواد تمركز دارد.
نظام‌هاي انسان افزار محور آن دسته از نظام‌هايي است كه كاهش تلفات ناشي از عملكرد انسان تمركز دارد كه اين عوامل را مي‌توان به دو شاخه‌ي اصلي زير تقسيم نمود.
- عوامل مؤثر بر ارتقاي بهره‌وري نيروي انساني مانند توان فني و تخصصي و قدرت انجام كار نيروي كار از قبيل علم، تجربه، تحصيلات، توان، انگيزه و تمايل به انجام كار از قبيل نيازهاي مادي و فيزيكي، نيازهاي رواني و برخوردهاي مديريت در قبال ايجاد انگيزش و غیره.
- عوامل مؤثر بر ارتقاي بهره‌وري مديريت مانند فلسفه و سبك مديريت، سازماندهي، برنامه‌ريزي، هماهنگي، كنترل و سيستم‌هاي اطلاعات مديريت (خاكي، ۱۳۸۶، ص۱۵۴).
“ناكاياما” معتقد است عوامل مؤثر بر بهره‌وري دو نوع است:
- عوامل كوتاه مدت كه غالباً به ميزان انگيزه‌ي پرسنل براي كار و بهبود روشها و سيستم‌هاي جاري و غیره بستگي دارد.
- عوامل بلندمدت شامل ايجاد و توسعه‌ي محصولات جديد، معرفي روشهاي توليد، كشف منابع جديد و غیره.
در گزارشي كه از سوي وزارت كار در ژاپن در بررسي بهره وري منتشر شده است عوامل مؤثر بر بهره‌وري به شرح زير دسته‌بندي شده است
- نحوه‌ي استقرار تجهيزات و پرسنل
- مهارت نيروي كار
- كيفيت مواد
سازمان بين‌المللي كار عوامل مؤثر بر بهره‌وري را از ديدگاه وسيع‌تر به سه دسته زير طبقه‌بندي كرده است.
- عوامل كلي از قبيل آب و هوا، توزيع جغرافيايي، مواد خام و غيره.
- عوامل تشكيلاتي و فني از قبيل كيفيت مواد خام، جانمايي و حمل استقرار كارخانه، فرسايش ماشين‌آلات و غيره.
- عوامل انساني از قبيل روابط مديريت و كاركنان، شرايط اجتماعي و رواني كار (طاهري، ۱۳۸۷، ص۲۰۰-۱۷۰).
در دسته‌بندي ديگري كه توسط «پيك‌ورث» در سال ۱۹۹۴ صورت گرفت عوامل مؤثر بر بهره‌وري به عوامل محيطي (خارجي) و عوامي سازماني (داخلي) به شرح زير تقسيم‌بندي شده است:
- عوامل محيطي شامل عوامل اقتصادي، سياست‌ها و قوانين، تكنولوژي، اجتماعي و فرهنگي
- عوامل سازماني شامل عوامل مديريتي، عملياتي و فردي (كليك، اكاموس، ۲۰۰۵).
طبق نتايج حاصل از بررسي انجام شده توسط بليك ولينج (۲۰۰۱) كه در ۶۰۰ شركت آمريكايي پيرامون بهره‌وري نيروي كار انجام گرفت، سازماندهي مجدد محل كار مخصوصاً از طريق افزايش سطح تحصيلات و آموزش نيروي كار و افزايش سطح مهارت كاركنان و اشاعه‌ي فرهنگ استفاده‌ي درست از ICT و بهبود رويكردهاي مديريتي از جمله مديريت توليد به هنگام (JIT) و مديريت جامع (TQM) در افزايش بهره‌وري نيروي كار مؤثر مي‌باشد(سيبرز، آيكلين، ۲۰۰۸).
