عوامل مؤثر در رفتار مصرف كننده

رفتار مصرف ‏کننده به مطالعه تمامي فرآيندهاي انتخاب، استفاده، کنارگذاري محصولات و خدمات، تجارب و يا ايده‏ها به وسيله افراد، گروه‏ها و سازمان‏ها براي پاسخ‏گويي به نيازها و بررسي آثار اين فرآيندها بر مشتري و جامعه مي‏پردازد. رفتار مصرف‏ کننده شامل فرآيندهایی رواني و فيزيکي است که پيش از خريد، از آغاز و بعد از مصرف نيز ادامه مي‏يابد(Silvera and Kropp,2008).

به عقيده مک دانيل(۲۰۰۳) رفتار مصرف‏ کننده به تشريح چگونگي تصميم ‏گيري خريد مصرف‏ کنندگان و شيوه استفاده از کالا يا خدمت خريداري شده مي ‏پردازد.

سالمون(۱۹۹۹) نيز نظر خود را اين گونه مطرح کرد که رفتار مصرف کننده با هدف ارضاي نيازها و خواسته هاي اشخاص و گروه هاي مختلف به بررسي فرآيندهاي مؤثر در زمان انتخاب، خريد و استفاده از محصولات، خدمات، ايده ها و تجربه ها مي پردازد.

مصرف كنندگان از نظر سن، درآمد، ميزان تحصيلات، سليقه و عوامل ديگر با يکديگر تفاوت بسياري دارند. رفتار مصرف كننده تحت تأثير خصوصيات فردي و فرآيند تصميم گيري او قرار مي گيرد. خصوصيات فردي از چهار عامل اصلي فرهنگي، اجتماعي، شخصي و رواني تشكيل مي شود. در ادامه هر يک از اين عوامل به اختصار توضيح داده مي شوند.

عوامل فرهنگى

عوامل فرهنگى داراى بيشترين و عميق ترين تأثيرات بر رفتار مصرف کننده هستند. به عنوان نمونه اي از عوامل فرهنگي مي توان به فرهنگ، خُرد‌ه ‌فرهنگ، طبقه اجتماعى و … اشاره نمود.

عوامل اجتماعى

رفتار مصرف کننده تحت تأثير عوامل اجتماعى نيز قرار مى گيرد. اين عوامل اجتماعى از گروه هاى کوچک، افراد فاميل و جايگاه و نقش اجتماعى مصرف کننده تشکيل مى شوند. شرکت ها بايد هنگام تدوين خط‌مشى هاى بازاريابى خود اين عوامل را دقيقاً مدنظر قرار دهند، زيرا اين عوامل بر واکنش هاى مصرف کننده شديداً تأثير مى گذارند.

عوامل شخصى

تصميمات يک خريدار تحت تأثير خصوصيات فردى او نيز قرار مى گيرد. اين خصوصيات شامل سن و مرحله زندگي، شغل، وضعيت اقتصادي، سبک زندگى و شخصيت و تصوير شخصى مى شوند.

عوامل روانى

انتخاب و خريد شخص، تحت تأثير چهار عامل روانى عمده، شامل انگيزش، درک، يادگيرى و باورها و عقايد نيز قرار مى گيرد.