انتخاب شغل فرآیندی پیچیده است که عوامل بسیاری درآن دخالت دارند. دسته ای از این عوامل به خود فرد مربوط میشود که از آن جمله می توان وضع جسمانی، استعداد و رغبت را نام برد. دسته ای دیگر عوامل محیطی و بازارکار و مشاغل را شامل میشود. هرچه اطلاعات بیشترو دقیقتر درباره ی ویژگی های شخصیتی خود و فرصت های استخدامی و مشاغل داشته باشد انتخاب او مناسب تر خواهد بود به طورکلی عوامل موثر در انتخاب شغل به شرح ذیر است.
وضع جسمانی: وضع جسمانی در انتخاب شغل و اشتغال نقش موثری دارد. انتخاب شغل به خصوصیات جسمانی، استعداد، رغبت شخصی نیاز دارد و مشاغل باید دارای آن خصوصیات جسمانی، استعداد، رغبت شخص نیاز دارد و مشاغل باید دارای آن خصوصیات و شرایط باشد.
استعداد: استعداد یکی از عوامل مهم در انتخاب شغل و ادامه اشتغال موفق به حساب می آید. استعداد عبارت از توانایی هایی است که به امر یادگیری کمک می کند وآن را تشریح مینماید. آمادگی ذاتی و اکتسابی برای یادگیری در افراد در زمینه های گوناگون در نوع و میزان متفاوتند.
رغبت: رغبت به معنی ترجیح و دوست داشتن های انسان در لحظه معین از زمان می باشد. سریر (۱۹۴۹) به چهار نوع رغبت درزمینه راهنمایی شغلی و حرفه ای اشاره می کند که عبارتند از: الف) رغبت بیان-افراد می توانند آنچه را که دوست دارند و یا برعکس آنچه را که از آن متنفرند به طور شفاهی بیان کنند. ب) رغبت ظاهری-رغبت هایی را شامل می شود که به صورت یک عمل، شغل و یا موفقیت ظاهر می گردند. ج) رغبت آزمون شده-رغبت هایی که از طریق آزمونهای موجود معین و مشخص میشوند. د) چهارمین نوع رغبت از طریق پاسخگویی فرد به جدولی از مشاغل است که درآن از فرد خواسته می شود برحسب ترجیح و علاقه خود نام چند شغل را به ترتیب برروی کاغذ بنویسد.
امکانات فردی-اجتماعی: علاوه بر وضع جسمانی، استعداد و رغبت، امکانات فردی-اجتماعی از قبیل شخصیت عوامل محیطی و توجه فرد به واقعیت نیز در انتخاب شغل موثر است.
منبع: گروه کلید کبری سبزعلی یمقانی – روانشناسی صنعتی و سازمانی