فساد اداری | عوامل ایجاد فساد اداری
یکپارچگی ایران در دوران ساسانیان
دسامبر 10, 2016
طراحی معماری فضای داخلی
دسامبر 10, 2016فساد اداری
برای فساد اداری تعاريف زيادي ارائه شده است كه در بين تمامي تعاريف ارائه شده در بين صاحبنظران و انديشمندان مواردي از اين تعاريف به‌عنوان نمونه انتخاب گرديد.
طبق تعاريف بيان شده در فرهنگ و بستر در فساد، پاداش نامشروعي است كه براي ورود فرد (كارگزار دولتي) به تخلف از وظيفه محوله پرداخت مي‌شود.
«فساد اداري عبارت است از مجموعه طرح‌ها، تصميمات، كارها، برخوردها، و روابطي كه در محيط اداره برخلاف خط‌مشي عمومي كشور و قوانين حاكم بر جريان امور اداري و اهداف و منافع جامعه به وقوع مي‌پيوندد و موجب تباهي منافع عمومي و منع و بيهودگي اداره مي‌شود.»
كليتگارد (۱۹۹۶) مدل زير را براي بيان بحث فساد اداري ارائه كرد:
درباره فساد اداري تعریفی که مورد قبول همگان باشد، وجود ندارد و معمولاً به گونه‌هاي متفاوتي با موضوع فساد اداري برخورد مي‌شود. برخي فساد اداري را سوءاستفاده از موقعيت و جايگاه اداري براي مقاصد مشخص دانسته‌اند. گروه ديگر رشوه‌گيري و پنهان‌كاري را فساد نامیده و عده‌اي نيز هرگونه ارتباط و ردّ و بدل كردن منابع و امكانات براي انجام امور غيرقانوني را در سازمان‌ها، فساد اداري تعريف كرده‌اند.
نقطه مشترک همه این تعاریف، بیان نوعي هنجارشكني و تخطّي از هنجارهاي اخلاقي و قانوني در عملكرد اداري و سازماني است و از اين روست كه فساد اداري و تعريف آن تابعي از هنجارهاي مورد قبول در هر جامعه و فرهنگ مي‌شود.
عوامل ایجاد فساد اداری
فساد پدیده ای است که به علت وجود تعدادی از عوامل و شرایط مربوط رخ می دهد. فهم این عوامل مستلزم کار بنیانی برای فهم علل به وجود آمدن فساد به ویژه از دیدگاهی گسترده می باشد. از جمله این عوامل می توان به وجود انگیزه های فردی، گروهی، حزبی، فقدان اراده سیاسی و اجتماعی در امحای فساد، ابهام و انعطاف قوانین و مقررات، پیچیدگی، پراکندگی و گستردگی قوانین، نادیده گرفتن قوانین اداری، ابهام و کلی گویی در تعیین بودجه، فقدان نظارت صحیح و اصولی مراجع نظارتی، فقر و محرومیت و معاش اندک یا متفاوت کارمندان، عدم توجه به شایستگی ها و عدم برخورد جدی با این پدیده و عواملی دیگر اشاره نمود.
نظريه فلسفه اسكولاتيك كه فساد اداري را ناشي از حرص سيري‌ناپذيري را بر فساد اداري ناديده مي‌گيرد و آن را امري خطري مي‌پندارد، نظريه فيلسوفان دوره ی روشنگري گرچه دقيق‌تر است، اما هنوز محدود است. زيرا فساد اداري را تنها در شكل غيرقانوني آن درنظر گرفته است و به شكل‌هاي «قانوني» فساد اداري توجه نكرده است.
عوامل فساد را به طور خلاصه می توان به این شکل طبقه بندی کرد:
- اختلاف فاحش میان سطح زندگی کارمندان و سایر شهروندان
- روابط خویشاوندی
- وسعت دامنه دخالتهای دولت در تصدی امور
- افراط در وضع قوانین و محدود کردن فعالیتهای بخش خصوصی
- عدم حساسیت جامعه به معیارهای اخلاقی