ادبیات دوره مشروطه

ادبیات هر دوره ای را باید در شرایط و ویژگی های همه جانبه همان دوران به ویژه با توجه به دگرگونی های اوضاع اجتماعی- سیاسی آن بررسی نمود. جامعه ایران در قرن نوزدهم دچار دگرگونی های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شد كه همین دگرگونی ها بسترهای مناسب رشد آگاهی سیاسی و ملی را فراهم آورد. دگرگونی در ساختار ادبیات هم در همین دوران آغاز شد و تحت تاثیر تحولاتی كه در جامعه ایران روی می داد، ادبیات آن دوره نیز سخت دچار تحول و دگرگونی شد. زمینه های دگرگونی تاریخی ادبیات مشروطه را باید در سال های پیش تر از انقلاب مشروطیت جستجو نمود. به ویژه در ۲۵ سال آخر حكومت ناصرالدین شاه، ویژگی هایی در ادبیات آن روز دیده می شود كه دارای اساسی ترین ویژگی های ادبیات مشروطه هم هست.

اگر ادبیات را یكی از ابزارهای زندگی انسان ها بدانیم كه به وسیله آن به بیان خواست ها، آرزوها، دشواری های زندگی، رنج و ناكامی های خویش می پردازند، پس این ابزار هم در هر دوره ای متناسب با ویژگی های همان دوره نیاز به نو شدن و كارآمد شدن دارد. ادبیات مشروطه هم در مقایسه با ادبیات پیش از آن -دوره بازگشت- همین ویژگی را داشت و هم از نظر شكل و فرم و هم از نظر ساختار و محتوا، نوآوری هایی در آن دیده می شود. این ادبیات نو و سنت شكن است و در سنت شكنی هم سخت پرخاشگر است. از دیگر ویژگی های ادبیات مشروطیت، واقع گرایی (رئالیسم) و دموكراتیك و مردمی بودن آن است.

«از دیگر مشخصه های شعر مشروطه آمیختگی شدید شعر و شاعران با مسایل انقلاب و اجتماع است».