مفهوم بهره وری

بهره وری به مفهوم دقیق اقتصادی به رابطه قابل اندازه گیری بین حجم محصول و حجم عوامل مصرف شده (از قبیل زمین، سرمایه و نیروی کار) مورد لزوم برای تولید آن محصول اشاره دارد( کاظمی،۱۳۸۵).

مفاهیم اساسی بهره وری یعنی بهره وری کار، بهره وری سرمایه و بهره وری کلی عوامل را میتوان در سطوح مختلف اندازه گیری و محاسبه کرد:

1. اندازه گیری در سطح واحد تولیدی برای هر یک از مراحل مختلف و منفرد کار یا برای مجموع عملیات واحد تولیدی به منظور تعیین بهره وری در هربخش از واحد یا در مجموع واحد. (سیکرو،۲۰۰۷).
2. اندازه گیری در سطح صنایع به منظور کشف خصوصیات مشترک یا نقاط تباین صنایع مرتبط با صنایع غیرمرتبط منتخب.
3. اندازه گیری در سطح کلان به منظور پیش بینی میزان تولید درآمد ملی، نیازمندیهای مربوط به نیروی کار و نظایر اینها.

بنابر آنچه گفته شد، گاه بهره وری به نرخ تبدیل کار و مواد خام به کالاها و خدمت های مفید تعبیر گردیده و نمایشگر میزان کارائی اقتصادی قلمداد شده است. گاه به کارگرفتن نیروها و عوامل تولید کننده خدمات، و گاه نیز بهره وری به عنوان بازده حاصل در مقابل منابع به کارگرفته شده تعریف گردیده است.

“ایسترفیلد” بهره وری را نسبت بازده سیستم تولیدی به مقداری که یک یا چند عامل تولید به کار گرفته شده است می  داند( کاظمی، ۱۳۸۵).

“اشتاینر” از بهره وری به عنوان معیار عملکرد یا قدرت و امکانات موجود برای تولید کالا یا خدمت معین سخن می-داند(سیکرو، ۲۰۰۷).

“سیگل” بهره وری را نسبت میان ستاده و نهاده مرتبط به عملیات تولیدی مشخص و معین می خواند(سیکرو، ۲۰۰۷).