اشتباهات رایج در پایان نامه نویسی

بررسی پایان نامه ها نشان می دهد که در پایان نامه نویسی خطاهایی انجام می گیرد که حالت عمومی دارند. در اینجا به نمونه هایی از این خطاها اشاره می شود:

اشتباهات رایج در انتخاب موضوع(پرسش/مساله) پژوهش

• دانشجو فکر به موضوع پژوهش را به بعد از گذراندن تمام یا بیشتر درس های خویش وابسته می‌کند.
• اولین مسأله ای که به ذهنش می آید یا فردی به او پیشنهاد می نماید بدون تأمل، قابل بررسی می داند.
• مسأله‌ای برای پژوهش انتخاب می‌کند که بسیار گسترده و مبهم است و پژوهش علمی درباره آن ممکن نیست.
• در انتخاب مسأله، توجه کافی به روش اجرا و شیوه تجزیه و تحلیل داده ها ندارد.

اشتباه‌های متداول پژوهشگران در تهیه پیشینه پژوهشی تحقیق

• پژوهشگران در بررسی کتب و مقاله های پژوهشی، بیشتر به یافته ها و نتایج پژوهش ها توجه می‌کنند و در نتیجه اطلاعات مفیدی درباره اجرای پژوهش‌ها و روش‌هایی که پژوهشگران برای اندازه گیری به کار برده اند به دست نمی آورند.
• فقط به نشریه‌های عمومی، و مسایل کلی می پردازند و به دیگر منابع توجه نمی‌کنند.
• بررسی کتاب‌ها و نشریه ها را بدون انتخاب یک محدوده  پژوهشی مناسب آغاز می‌کنند.
• سایت ها، کتاب ها و نشریه ها را شتابزده بررسی می‌کنند تا هر چه زودتر کار پایان نامه را آغاز کنند به همین دلیل از خیلی از تجربه ها و دستاوردهای پژوهش های قبلی غافل می شوند.
• از منابع فرعی بیش از حد استفاده می‌کنند.
• عنوان کتاب‌ها و نشریه های بررسی شده، نام نویسنده و سایر اطلاعات مربوط به منابع را غلط یا بدون دقت یادداشت می‌کنند و در نتیجه هنگام نیاز، قادر به پیدا کردن آن کتاب ها و نشریه ها نیستند.
• برگه های یادداشت را با انبوه مطالب پر می‌کنند. معمولاً این کار نشانگر آن است که دانشجو نظر روشنی درباره موضوع پژوهش خود ندارد و نمی تواند اطلاعات کم اهمیت را تفکیک کند.

اشتباه‌های متداول در گردآوری داده ها

• توجه چندانی به ایجاد و حفظ رابطه با موضوع پژوهش ندارد. این کار موجب بروز نوعی نگرش منفی به موضوع یا خودداری او از همکاری می شود که این خود باعث کاهش روایی آزمون و سایر ابزار اندازه گیری می‌شود.
• به منظور ایجاد امکان اجرای تحقیق در سازمانی که موضوع خود را از آن انتخاب کرده است، چنان تغییراتی در طرح پژوهش به وجود می آورد که باعث آشفتگی پژوهش می شود.
• در هدف و شیوه‌ی گرد آوری به کار رفته در پژوهش دچار سردرگمی می شود.
• قبل از بررسی کامل و دقیق انواع پژوهش ها؛ ابزار اندازگیری پژوهش را انتخاب می‌کند و موجب انتخاب ابزار نامتناسب یا فاقد روایی می شود.
• طیف هایی را که برای پژوهش به کار می برد، چنان دچار نقص پایایی است که تفاوت های واقعی در پشت خطاهای مقیاس پنهان می ماند.
• در پرسشنامه خویش از مقیاس هایی استفاده می کندکه تکمیل کنندگان صلاحیت اجرا و نمره گذاری آنها را ندارند.

اشتباه‌های متداول در استفاده از شیوه ها و ابزار های اندازه گیری

• از بررسی روایی محتوایی مقیاس ها با توجه به شرایط پژوهش خویش غفلت می‌کند.
• نقش استاد را در جریان گردآوری داده ها برای خود مشخص نمی‌کند.‌
• روایی و پایایی مقیاس‌های انتخابی را با دقت بررسی نمی‌کند و از بررسی داده های مربوط به روایی و پایایی غفلت می‌کند.
• پرسشنامه را افراد در شرایطی پر می‌کنند که جواب های غیر واقعی پیدا می‌کنند.
• پژوهشگر،گاه آزمون های استاندارد را اندازه می‌گیرد و از ارزیابی داده هایی درباره روایی آنها غفلت می‌کند.
• از ابزارهای اندازه گیری استفاده می‌کند که درباره شیوه اجرا، تجزیه و تحلیل، تعبیر و تفسیر آنها اطلاع کافی ندارد.
• از زمان محدودی که برای اجرا ابزار در اختیار دارد درست استفاده نمی‌کند و ابزارهایی را مورد استفاده قرار می‌دهد، در حالی که ابزارهای دیگر به همان خوبی می تواند اطلاعات مورد نیاز پژوهش را تأمین می‌کند.
• ابزار اندازه گیری خویش را پیش از اجرای تحقیق، اعتبار سنجی نمی‌کند و از این رو در اولین مرحله گردآوری داده ها دچار اشتباه های بزرگی می شود که موجب بروز خطاهای بعدی می‌گردد.

اشتباه‌های متداول در استفاده از ابزار آماری

• توزیع آمارهایی را انتخاب می‌کند که برای تجزیه و تحلیل مورد نظر، نامناسب یا غلط است.
• نخست داده های پژوهش را گردآوری می‌کند و سپس به دنبال تکنیکی می‌گردد تا داده ها را تجزیه و تحلیل کند.
• گرچه پژوهشگر می‌تواند از چندین روش آماری‌ برای تجزیه تحلیل داده های خویش استفاده نماید، اما به یک روش بسنده می‌کند. این کار موجب می شود پژوهشگر از دستیابی به نتیجه های مفیدی که کمک موثری برای حل مساله می‌کند محروم بماند.
• برای تجزیه تحلیل داده‌های خویش از آزمون آماری استفاده می‌کند که داده های تحقیق، فرض های زیربنایی لازم برای استفاده از آن آزمون ها ندارد.
• تفاوت هایی را که از لحاظ آماری معنی دار است بزرگ نمایی می‌کند.
• از تکنیک های هبستگی، استفاده صحیح نمی‌کند.
• و… .

اشتباه‌های متداول در طراحی پژوهش و روش اجرای آن

• دانشجو از تعریف جامعه مورد بررسی غفلت می‌کند.
• نمونه را به اندازه کوچک انتخاب می‌کند که نمی تواند عملکرد گروه های فرعی را تجزیه و تحلیل کند.
• پژوهش ها را با استفاده از آزمودنی های داوطلب انجام می‌دهد.
• به منظور کاهش مزاحمت ناشی از گردآوری داده‌ها تغییراتی در طرح پژوهش ایجاد می‌کند که موجب ضعف طرح می‌شود.
• برای فراهم آوردن داده های بیشتر با افراد به گونه ای برخورد می‌کند که مایع خودداری آنها از همکاری می‌شود.
• قبل از انجام هرگونه پژوهش مقدماتی، اقدام به گردآوری داده های پژوهش می کند.

اشتباه‌های معمول در تجزیه و تحلیل داده ها

• از بکارگیری یک روش ثابت سیستماتیک برای نمره گذاری و ثبت داده ها غفلت می‌کند.
• هنگام نمره گذاری از ثبت کامل جزییات نمره گذاری، تغییر ها و اصلاح های انجام گرفته در آن غفلت می‌کند و در نتیجه هنگام نگارش فصل مربوط به روش شناسی چیزی به خاطر نمی آورد.
• به علت عدم بررسی و کنترل نمره گذاری‌ها، از اشتباه های انجام گرفته غافل می‌ماند.
• روش نمره گذاری داده های پژوهش را در جریان نمره گذاری تغییر می دهد.

اشتباه‌های معمول در تدوین نهایی پایان نامه

• پژوهشگر تا زمانی که اطلاعات را به خاطر دارد از یاداشت مطالبی که باید بعدها در پایان نامه تحصیلی خویش بیاورد غفلت می‌کند و در هنگام نگارش قادر به یادآوری جزییات نیست.
• کلیه امور مربوط به پایان نامه را به از انجام امور پژوهش، موکول می‌کند.
• بررسی کتاب ها و نشریه های مربوط به پژوهش را برحسب تاریخ و زمان نشر تنظیم می‌کند، حال آن که باید مقاله ها و کتاب ها را به یک متن یکپارچه تبدیل کند.
• با همه‌ی موضوع ها و مطالب مربوط در پیشینه، برخوردی مکانیکی و غیر اندیشمندانه می‌کند، یعنی بدون توجه به درجه ی ربط و اهمیت مطالب، برای همه ی آنها ارزش یکسانی منظور می دارد.
• نتیجه های حاصل از پژوهش کتاب ها و نشریه ها، را ترکیب و ادغام نمی‌کند.
• بیش از حد، از نقل قول های مستقیم استفاده می‌کند و نقل قول هایی را به کارمی‌برد که مرتبط نیستند و او میتواند بدون استفاده از نقل قول های این و آن، با عبارت های خود همان مطالب را بنویسد.
• شرح نارسایی ازشیوه انتخاب نمونه و مقیاس‌های مورد استفاده ارایه می‌دهد.
• یافته های ناچیزی را که رسم یک جدول وسیله مناسب تری برای بیان آنها است شرح و بسط می‌دهد و از تاکید بر نکته های مهم غفلت می‌کند.